در حالی که رئیس هیئت مدیره باغداران مرکبات از فراوانی میوه و ذخیره‌سازی 5 برابری مرکبات و قیمت کیلویی 1400 تا 1500 تومان پرتقال برای شب عید خبر می‌دهد، اما می‌گوید باید مراقب حاجی ارزانی‌ها باشید که میوه را خارج از مجرای تعریف شده خریداری و به هر قیمتی می‌فروشند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با نزدیک شدن به عید که بازار خرید داغ‌تر می‌شود، نگرانی در زمینه تامین میوه شب عید و قیمت آن به دلیل سهم زیادش در سبد خرید خانوارها وجود دارد. مردم نگران این هستند که آیا میوه به حد کافی خواهد بود، قیمت‌ها مناسب می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با عنایت‌الله بیایانی قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز گفت‌‌وگویی انجام دادیم تا علاوه بر آن از آخرین وضعیت ذخیره سازی، میزان عرضه و قیمت‌های شب عید نیز با خبر شویم.
عنایت‌الله بیابانی دکترای اقتصاد کشاورزی از دانشگاه همپرتون انگلستان دارد و در حال حاضر عضو هیئت رئیسه و قائم مقام دبیر کل خانه کشاورز، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز استان مازندران و رئیس هیئت مدیره باغداران مرکبات کشور است.
وی ادامه داد: همواره تامین میوه شب عید یکی از دغدغه‌های مهم دولتهای گذشته‌هم بوده و همین‌که به ایام عید نزدیک می‌شدیم تعدادی انحصار‌گر سعی داشتند میوه را به قیمت ارزان‌تر از دست تولید کننده خارج و تولید کننده و مصرف کننده متضرر شوند.
قائم مقام دبیر کل خانه کشاورز افزود: به همت مجموعه کشاورزان و تعاونی‌های کشاورزی در استان‌های مازندران و آذربایجان غربی و سایر استان‌ها، اتحادیه‌های مختلفی تشکیل شد که یکی از وظایف آنها تأمین میوه برای شب عید با ساختاری که وزارت صنعت تعیین می‌کرد.
وی ادامه داد: این تعاونی‌ها موظف بودند، با ضمانتی که دولت برای باز پرداخت پول انجام می‌داد، وام‌هایی از بانک‌ها می‌گرفتند، این وام‌ها به اتحادیه‌های تعاونی‌های مرکزی در استان‌ها داده شد و ساختار توزیع بین تعاونی‌های استان‌های مختلف به گونه‌ای انجام شد که وظایف تعاونی واقعی را شکل دهند.
بیابانی گفت: تعاونی اتحادیه مازندران امسال 60 هزار تن ذخیره‌سازی را متعهد به ذخیره‌سازی شده است و توانسته با قیمتی که وزارت صنعت تعیین کرده برای شب عید ذخیره و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهد.
*پرتقال شب عید کیلویی 1400 تا 1500 تومان
وی گفت: مرکبات با استانداردهای مشخص، سالم و در بسته‌بندی تعریف شده و به‌دور از سموم و مورد تائید سازمان بازرسی باید باشد و با این مشخصات کیلویی 1400 تا 1500 تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار خواهد گرفت.
بیابانی ادامه داد: این پرتقال‌ها به قیمت 600 تا 800 تومان از باغدار خریداری شده و زمانی که به انبار می‌رسد قیمت تمام شده آن 1100 تا 1250 تومان است.
وی گفت: در زمینه ذخیره سازی سیب نیز دقیقاً مشابه همین عمل شده است و در کنار اتحادیه‌ها خود مردم نیز اقدام به ذخیره‌سازی با استانداردهایی که به آنها آموزش داده شده کرده‌اند.
به گفته رئیس هیئت مدیره باغداران و مرکبات این وضعیت حالت رقابتی ایجاد کرده و در تمام استان‌ها مردم نیز در چارچوب ویژگی‌هایی که برای ذخیره‌سازی وجود دارد، اقدام به ذخیره‌سازی و با حواله به استان‌های نیازمند ارسال می‌شود.
*15 هزار تن نارنگی جنوب می‌تواند نیاز شب عید را تامین کند
رئیس هیئت‌مدیره باغداران و مرکبات در زمینه تامین نارنگی نیز گفت: با توجه به اینکه زمان عرضه به بازار این محصول زودتر است و معمولا به عید نمی‌رسد، در برخی موارد نیاز به واردات می‌شود، اما در زمان عید 10 تا 15 هزار تن نارنگی جنوب به بازار تزریق می‌شود که امیدوارم نیاز بازار را تامین کند.
*آماری از مصرف دقیق بازار نیست
وی در پاسخ به نیاز مصرف مرکبات و سیب در ایام عید گفت: تاکنون حجم نیاز مرکبات کشور و استان ها را متوجه نشده‌ایم و در صورتی که این آمار مشخص شود، برنامه‌ریزی برای تولید بهتر خواهد بود.
بیابانی ادامه داد: امسال ارزانترین میوه‌ای که در بازار وجود دارد مرکبات و سیب است بدلیل اینکه ارتباط و هماهنگی بین تولیدکنندگان و تشکل‌ها ایجاد شده است.
*60 هزار تن تکلیف ذخیره‌سازی پرتقال اما 300 هزار تن انجام شده است
وی در پاسخ به این سوال که میزان مرکباتی که امسال تکلیف شده تا ذخیره سازی شود چقدر بوده است و تاکنون چقدر ذخیره سازی شده است، گفت: قرار بود 60 هزار تن مرکبات ذخیره سازی شود که در استان مازندران 5 برابر این میزان یعنی 300 هزار تن ذخیره سازی شده است.
*مردم هم ذخیره‌سازی کردند
بیابانی گفت: در زمینه ذخیره سازی به مردم و تولید کنندگان آموزشهای لازم داده شد و دانش ذخیره سازی به آنها منتقل شد و تولیدکنندگان انبارهایی را که در گذشته به روش نامناسب از آن استفاده می‌کردند بهینه سازی کرده و ذخیره سازی مرکبات انجام می‌دهند.
*مردم هم ذخیره‌سازی کردند
وی ادامه داد: در گذشته به دلیل عدم آگاهی در انبارهای کشاورزان مخلوطی از انواع محصولات و حتی نهاده‌های کشاورزی ذخیره میشد که به فساد بیشتر آنها منجر میشد اما با آموزشهایی که داده شد فضای انبار و ذخیره‌سازی با تامین میزان رطوبت لازم و تهویه هوا و اجرای موزائیک کاری بهتر شده است.
قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز در پاسخ به اینکه چه تعداد شرکت تعاونی در ذخیره سازی نقش دارند، گفت: در استان مازندران 17 تعاونی در کار ذخیره سازی دخالت دارند و سهم آنها نسبت به سطح زیرکشت محصولات منطقه آنها تعیین شده است.
وی ادامه داد: سیاستها توسط اتحادیه مرکزی به همه آنها بصورت یکسان داده می‌شود و این اتحادیه‌ها به رغم اینکه وظیفه 60 هزار تن ذخیره‌سازی را داشتند اما آمادگی تحویل بیش از 100 هزار تن را دارند.
*لزوم صادرات مرکبات/کاری انجام نشده است
بیابانی ادامه داد: در محصول مرکبات خودکفا هستیم و حتی مازاد تولید داریم و باید به گونه‌ای سیاستگذاری بشود که صادرات مناسب‌تری داشته باشیم اما متاسفانه در حال حاضر نقش صادرات در مرکبات بسیار کمرنگ است.
وی گفت: بازارهای منطقه برای صادرات مرکبات بسیار مناسب است به شرط اینکه برنامه‌های مناسب و تعریف شده‌ای در این زمینه داشته باشیم و سرمایه‌گذاری‌های مناسبی برای رقابت‌پذیرکردن این محصولات ایجاد شود.
*بیش از نیاز سیب وجود دارد
وی در پاسخ به میزان تکلیفی ذخیره‌سازی سیب و حجم ذخیره‌سازی شده، گفت: تکلیف ذخیره‌سازی سیب 30 الی 40 هزار تن بود اما براساس گزارشاتی که از استان‌های مختلف می‌رسد بیش از این میزان ذخیره‌سازی شده و سیب موجودی بیش از نیاز کشور است.
بیابانی گفت: چند روز پیش یکی از تولیدکنندگان ورامین مراجعه کرد و گفت که به تنهایی می‌توانم 500 تن سیب به بازار عرضه کنم.
بیابانی در مورد میزان تولید مرکبات اصلی گفت: در حال حاضر به صورت سریع نمی‌شود میزان تولید را گفت زیرا بخش زیادی از محصولات در انبارها است اما پیش‌بینی می‌شود که تولید مرکبات امسال 4 میلیون و 100 هزار تن تا 4.5 میلیون تن است.
*قیمت سیب 1200 تومان
بیابانی قیمت سیب برای عرضه در ایام عید را کیلویی 1200 تا 1300 تومان عنوان کرد که براساس توافق‌نامه بین وزارت صنعت،معدن و تجارت و تعاونی‌ها و مباشران خرید منعقد شده است.
وی در پاسخ به اینکه همواره توافق‌های تثبیت قیمت میوه شب عید وجود داشته اما در عمل تحقق نیافته بطوریکه سال گذشته قیمت موز حدود 1300 تومان تعیین شد اما در ایام عید بیش از 2000 تا 2500 تومان عرضه شد، گفت: موز کالای وارداتی است و در گذشته از یارانه هم برخوردار بوده و قطعاً آنها باید پاسخگو باشند اما در زمینه مرکبات و سیب همواره قیمت‌ها تثبیتی بوده و افرادی که متعهد به عرضه نرخ تعیین شده بودند،حداقل در طی 3 سالی که این تعاونی‌ها اقدام می‌کنند تثبیتی بوده است.
*سیستم مناسب توزیع میوه شب عید
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در مازندران در پاسخ به این سوال که با وجود دلالان زیاد در بازار چقدر اطمینان دارید که شما بتوانید این قیمت تثبیتی را اعمال کنید، گفت: برای محصولات ذخیره‌سازی که قرار است با نرخ تثبیتی عرضه شود دلال نمی‌تواند کاری انجام دهد زیرا روش‌های توزیع مشخص شده و عوامل توزیع هم موظف هستند عرضه را به قیمت تعیین شده انجام دهند یعنی عوامل توزیع و تولید ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و دستگاه‌های نظارتی هم بر این چرخه نظارت دارد.
*ذخیره‌سازی نقش موثری در قیمت بازار خواهد داشت
وی در پاسخ به اینکه محصولات ذخیره‌سازی شده توسط تعاونی‌ها چه سهمی از نیاز مرکبات شب عید بازار را تشکیل می دهد گفت: سیاست ذخیره سازی با دو هدف کم کردن تنش‌های بازار در پیک مصرف است و می‌توانیم در تامین نیاز و متعادل ساختن قیمت بازار بسیار موثر باشیم تا قیمت از روال متعارف خارج نشود.
*حاجی ارزانی‌ها عامل گرانی بازار
از بیابانی سوال شد آیا دو قیمتی که در بازار وجود خواهد داشت یعنی قیمت تعریف شده دولتی و دلالی، قیمت از روال متعارف خارج نخواهد شد؟ گفت: در بعضی از جاها تضادی که شما گفتید وجود دارد، وقتی ذخیره سازی انجام شده می‌تواند قیمت را متعادل کند بنابراین قیمت بازار نباید از روال معمول خارج شود اما شاهد این هستیم که انحصارگراهایی تحت عنوان حاجی‌ارزانی در بازار درست شده‌اند و اینها از این ذخیره سازی استفاده نمی‌کنند.
به گفته وی، افرادی که به حالت خصوصی ذخیره‌سازی کرده‌اند و مشتریان آنها هستند مرکبات را خریداری و به قیمت دیگری می‌فروشند.
*نظارت بر قیمت میوه‌ها در ایام عید
وی در پاسخ به اینکه نظارت سازمان مرکزی چگونه خواهد بود، گفت: آنها مرتب بر مراکز عرضه نظارت می‌کنند تا بر اساس قیمت تعریف شده عرضه شوند.
بیابانی گفت: مرکبات از تولیدکنندگان به قیمت کیلویی 1250 تومان خریداری می‌شود اما در بازار به قیمت 1100 تومان عرضه می‌شود که این مابه‌التفاوت را دولت پرداخت خواهد کرد.
*دلیل درشتی پرتقال‌ها/مشکی ندارد
وی در باره اینکه گفته می‌شود بدلیل بارندگی‌های بیش از اندازه میوه‌های مرکبات امسال درشت بوده و قابلیت نگهداری آن کمتر است و به همین دلیل یک دفعه به بازار عرضه شده و احتمال دارد در ایام عید عرضه با مشکل مواجه شود، گفت: درست است باران مناسب امسال میوه‌ها را درشت‌تر کرده و تولید مناسب شده است که باید یک امتیاز تلقی شود اما اینکه در زمان عید عرضه با مشکل مواجه می‌شود اصلا درست نیست و پنج برابر میزان تکلیف شده ذخیره سازی شده است.
*کیوی کافی است/ اما صادراتش مشکل دارد
از بیابانی درمورد وضعییت کیوی سوال شد و گفت: به میزان کافی در سردخانه‌ها کیوی وجود دارد و نگرانی از نظر تامین وجود ندارد اما بازارهای صادراتی به‌دلیل روابط نادرستی که با کشورهای دیگر وجود دارد صادرات این محصول توجیه اقتصادی ندارد.
وی ادامه داد: با اینکه سابقه کمتری در تولید کیوی داریم اما بهترین‌های دنیا هستیم و عرضه محصول کشور ما در تمام دنیا مقبولیت دارد.
*تاثیر روابط خارجی در کاهش صادرات کیوی
بیابانی افزود: روابط دوستانه خارجی در صادرات می‌تواند کارگشا باشد که الان شاهد هستیم این روابط مانند سابق نیست ، در حال حاضر محصول صادراتی کیوی به کشور ترکیه ارسال می‌شود و از آنجا به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
وی ادامه داد: اگرچه در حال حاضر کیوی به کشورهای عربی نیز صادر می‌شود اما مثل گذشته که به کشورهایی حتی نیوزیلند نیز صادر میشد نیست، محصول کیوی کشور ما مناسب است و دنیا نتوانسته است هنوز جایگزینی برای آن پیدا کند.
*نرخ ارز و آب و هوا تاثیر گذار در صادرات مناسب میوه/ مدیریت نقشی ندارد
از بیابانی سوال شد که صادرات محصولات کشاورزی امسال مناسب بود و براساس آمار گمرک در 11 ماه نخست سال جاری به غیر از چند قلم محصول در همه موارد افزایش صادرات وجود داشت، آیا دلیل آن وضعیت مناسب آب و هوایی بوده یا مدیریت خوبی صورت گرفته است، گفت: اولاً در ارائه آمارها باید دقیق‌تر عمل شود و اگر صادراتی صورت گرفته مهمترین دلیل آن نرخ ارز بوده است.
وی افزود: دلیل بعدی موقعیت مناسب آب‌وهوایی بوده است اما مدیریت در بخش تولید نقش کمرنگی داشته و نقش آن در پیشرفت بخش کشاورزی ملموس نبوده است و روز به روز گرفتار عدم مدیریت در بخش کشاورزی هستیم که در تولید گندم ، جو و سایر نهاده‌ها نیز شاهد آن هستیم که ناشی از عدم مدیریت است.
منبع : فارس